Update MFK onderhandelingen

Een tiende onderhandelingsronde tussen Raad en Parlement bracht geen akkoord over een nieuwe Europese meerjarenbegroting. Eerder berichtten we al over de impasse waar de onderhandelingen zich in bevinden. De instellingen konden zich deze week niet uit deze impasse onderhandelen. Wel was er hier en daar enige vooruitgang.

Versterking van de programma’s

Een van de belangrijkste strijdpunten van het Europees Parlement zijn het volume van de belangrijkste programma’s, zoals Horizon Europe, Erasmus+ of InvestEU. Het Parlement wil extra middelen vrijmaken voor deze programma’s. Dat willen ze doen door de intresten op de leningen van het herstelplan niet vanuit het MFK zelf terug te betalen. Het gaat om €12,9 miljard die bovenop het plafond van het MFK terugbetaald zou kunnen worden. Zo komt er extra ruimte vrij binnen het MFK om de programma’s te financieren.

Volgens de Raad ligt dit echter niet in lijn met de politieke beslissing die genomen werd tijdens de Europese Raad in juli. Van zodra er aan die plafonds gemorreld wordt, staat eigenlijk alle inhoud van het toen gemaakte akkoord op de helling. Wel is de Raad bereid enkele technische aanpassingen te doen aan de programma’s om enkele miljarden vrij te maken.

Rule of law

Rond de introductie van rule of law conditionaliteit gaan de onderhandelingen iets vlotter. Hoewel er deze week nog geen witte rook kwam, is een akkoord niet veraf. De trilogen gaan dan ook verder in november. Oorspronkelijk wilde de Raad de touwtjes voor eventuele (financiële) sancties bij inbreuken tegen de rule of law stevig in handen houden. Ondertussen aanvaarden de lidstaten dat ook het Europees Parlement een rol wil spelen in dit proces.

Daarnaast heeft het parlement nog enkele andere eisen.

• Het parlement wil voor dit preventief mechanisme een lijst van cases die beschouwd worden als inbreuk op rule of law
• Bescherming van ontvangers van EU middelen
• Evaluatie: na enkele jaren wil de Commissie evalueren hoe het mechanisme werkt en eventuele aanpassingen kunnen doen
• Het Parlement wil invloed kunnen hebben op de procedure
• Het expertpanel dat lidstaten beoordeelt moet bestaan uit onafhankelijke experts
• Sancties moeten snel en efficiënt genomen kunnen worden
• De stemprocedure moet aangepast worden zodat er efficiënt gesanctioneerd kan worden, tenzij de Raad (via omgekeerde QMV) of het Europees parlement (bij meerderheidsstemming) dit weigert.

Eigen middelen

Hoe moet het Europees budget gefinancierd worden? Tijdens de marathontop in juli werden enkele inkomstenbronnen afgeklopt. De introductie daarvan zou pas op langere termijn gebeuren. Ondertussen heeft het Europees Parlement een interinstitutioneel akkoord bereikt over de opname van een bindend tijdschema voor het opnemen van nieuwe inkomsten. Enkel over de specifieke datum van introductie van de taks op het emissiehandelsysteem en de financiële transactietaks (het Europees parlement wil respectievelijk januari 2021 en 2024) is nog geen duidelijkheid.