Digital Markets Act: voorlopige eindmeet in zicht voor het Europees Parlement

De tekst van rapporteur Schwab werd met ruime meerderheid aangenomen door de IMCO-commissie met 42 stemmen voor, 2 tegen en 1 onthouding. "Mededingingsregels alleen kunnen niet alle problemen oplossen die we hebben met de technologiereuzen en hun vermogen om de regels te bepalen door oneerlijke handelspraktijken. De DMA zal deze praktijken uitsluiten en zo een sterk signaal afgeven aan alle consumenten en bedrijven op de interne markt: de regels worden bepaald door de wetgevers, niet door particuliere ondernemingen!", reageerde mr. Schwab.

Toepassingsgebied

Over het toepassingsgebied van de digitale marktenwetgeving is veel gediscussieerd. Of een online platform gekwalificeerd kan worden als een gatekeeper hangt af van twee zaken: het soort platform of digitale dienstverlener en een kwantitatieve drempel.

De platformen die kunnen kwalificeren om een gatekeeper te zijn, zijn de volgende: gegevensbemiddelingsdiensten, sociale netwerken, online advertentiediensten, zoekmachines, webbrowsers, virtuele assistenten en connected TV. In de tekst werd ook een ruimere definitie van het concept ‘betalingsdiensten’ opgenomen om ApplePay en GooglePay ook in het vizier te nemen.

In verband met de kwantitatieve drempels werd door rapporteur Schwab afgeweken van de grenzen die door de Commissie werden voorgesteld. Om als gatekeeper in aanmerking te komen, moeten bedrijven in ten minste drie lidstaten een dienst aanbieden, ten minste 45 miljoen maandelijkse eindgebruikers hebben en meer dan 10.000 zakelijke gebruikers. Om onder het toepassingsgebied van de DMA te vallen, moeten deze grote ondernemingen ook een jaaromzet van ten minste 8 miljard euro binnen de Europese Economische Ruimte (EER) en een marktkapitalisatie van ten minste 80 miljard euro hebben.

In de tekst wordt echter gespecificeerd dat deze drempels de Europese Commissie er niet van kunnen weerhouden andere ondernemingen als "poortwachters" aan te wijzen als zij aan bepaalde voorwaarden voldoen.

Inhoud

Het persbericht van de IMCO-commissie vermeldt dat het commissie-verslag zich richt op 5 zaken: de identificatie van poortwachter; de do’s en don’ts om eerlijke en open markten te verzekeren; het tijdelijk stopzetten van killer acquisitions; de coördinatie op EU-niveau, klokkenluiders en boetes; en tot slot sancties.

De identificatie van een poortwachter

In verband met de identificatie van poortwachters licht het IMCO-persbericht het toepassingsgebied van de Digitale Marktenwetgeving toe. Dat toepassingsgebied werd hierboven reeds omschreven.

Do’s en don’ts  om een eerlijke en open markt te verzekeren

De Europarlementariërs bepaalden dat poortwachters zich moeten onthouden van het opleggen van oneerlijke voorwaarden aan bedrijven en consumenten. Zij mogen informatie over concurrenten op hun platformen ook niet zelf gebruiken en moeten interoperabiliteit garanderen. IMCO stelt bovendien voor een aantal oneerlijke praktijken te verbieden, zoals bijvoorbeeld het blokkeren van gebruikers om vooraf geïnstalleerde software of apps te de-installeren. De Commissie zal ook in staat worden gesteld om gerichte marktonderzoeken uit te voeren om na te gaan of nieuwe praktijken en diensten aan de regels moeten worden toegevoegd.

Onderdeel van het nastreven van een eerlijke markt vormt de regulering van reclamepraktijken, waarover moeilijk eensgezindheid kon worden gevonden. Wat gerichte reclame betreft, zullen "poortwachters" zich moeten onthouden - behalve in het geval van "duidelijke, uitdrukkelijke, hernieuwde en geïnformeerde" toestemming - van het combineren van persoonsgegevens van gebruikers met het oog op het leveren van gerichte reclame.

(Tijdelijke) stopzetting van killer acquisitions

Daarnaast gaat de tekst ook in op het probleem van de concentratie van bedrijven die onder controle staan van webgiganten. Om dit probleem op te lossen, stellen de Europarlementariërs onder meer voor om 'poortwachters' te verplichten de Europese Commissie op de hoogte te brengen van alle huidige of toekomstige overnameplannen. De Commissie zou dan de bevoegde nationale autoriteiten moeten verwittigen.

De Commissie kan dan ‘structurele of gedragsgerichte maatregelen' opleggen wanneer poortwachters zich systematisch niet aan de regels houden. Ook zou de Europese Commissie bepaalde overnames kunnen verbieden om de interne markt te beschermen.

EU-coördinatie, klokkenluiders en boetes

De IMCO-commissie stelt ook voor om een ‘European High-Level Group of Digital Regulators’ (een Europese expertengroep van digitale regelgevers) op te richten om de samenwerking en coördinatie tussen de Europese Commissie en de lidstaten bij handhavingsbesluiten te vergemakkelijken. Ze verduidelijken ook de ondersteunende rol van de nationale mededingingsautoriteiten. De effectieve handhavingsbevoegdheid onder de Digital Markets Act blijft volledig bij de Europese Commissie.

Sancties

De tekst bepaalt dat de Commissie sancties kan opleggen aan gatekeepers die in overtreding zijn. Er is een minimumdrempel van 4% van de jaarlijkse wereldwijde omzet en een maximumdrempel van niet meer dan 20% van de jaarlijkse wereldwijde omzet.

Volgende stappen

De leden van het Europees Parlement zullen over deze tekst stemmen in een plenaire vergadering in december. Daarna zouden dan interinstitutionele onderhandelingen (‘trilogen’) starten tussen het Europees Parlement en de Raad. De Raad mikt erop om op 25 november 2021 tot een algemene aanpak te komen, dat dan hun vertrekpunt zal worden in de trilogen. Het Frans voorzitterschap van de Raad dat van start gaat in januari 2022 heeft al aangekondigd van dit dossier een prioriteit te maken.

Mr. Schwab kondigde aan dat ze snel een akkoord willen over de Digital Markets Act en acht het realistisch om te mikken op een inwerkingtreding in 2023 als de onderhandelingen met het Frans voorzitterschap lukken.

Wat met de Digital Services Act?

Hoewel de Digital Services Act (Digitale Dienstenwetgeving) gelinkt is aan de Digital Markets Act en ze er beiden op doelen om digitale dienstverleners concrete verplichtingen op te leggen, is het op die digitale dienstenwetgeving nog even wachten. Daar zijn de onderhandelaars er nog niet uit. De Digital Services Act focust op online veiligheid en fundamentele rechten. Het richt zich op het verbeteren van de aansprakelijkheids- en veiligheidsregels voor digitale platformen, diensten en producten. De heetste hangijzers blijven reclame, productveiligheid, regulering van algoritmen en het evenwicht voor kmo’s.

De verantwoordelijke commissie in het Europees Parlement is opnieuw de commissie voor Interne Markt en Consumentenbescherming (IMCO). Zij hebben een stemming gepland over dit dossier op 9 december 2021 met het doel om in januari 2022 tot een plenaire stemming te komen.

Het voorstel van de Europese Commissie voor de Digital Markets Act kan je hier vinden. En de wijzigingen waarmee de IMCO-commissie van het Europees Parlement instemde, vind je hier.